Першому світовому конгресу русинув (СКР) – 30 рокув

Першый світовый конгрес русинув (СКР) пройшов 23–24 марта1991 року в Меджилаборцях на Пряшовщині. Його проведеня было иніційовано словацьков русинськов організаційов «Русиньска оброда на Словеньску» (РОС). Засновниками СКР виступили РОС, «Руска матка» з Югославії, «Стоваришеня лемків» з Польщі, «Карпаторусинськый научный центр» из США й Канады, Общество Карпатськых Русинув (ОКР) з Совєтського Союза.

За столом президії Першого світового конгресу русинув у Меджилаборцях засідали: член комітету Русинської оброди (РОС) й Рады Уряду СР про націоналны меншины и етнічны групы И. Бицко, председа РОС В. Турок-Гетеш, председа Карпато-русинського изглядателського центра в Ню-Джерсі П. Р. Магочий, голова Общества карпатськых русинув в Ужгороді В. Сочка-Боржавін, председа Стоваришіня лемків Польщі А. Копча й председа Руської Матки Л. Медєші. Гостями конгресу были академікы М.Мушинка (Словакыя) й О.Мишанич (Украйина).

За Статутом нововчиненого русинського альянсу было рішено проводити зобраня раз у два рокы. Журнал «Русин» мав слуговати, ги орган конгресу з учиненьом його интеррегіоналної редакційної рады.

Світовый конгрес закрыв ся з думков, котру высловила д-р Зореслава Митровка з Ужгорода й другі делегаты: “Мы мусиме заявити на цілый світ, што хочеме жити и розвивати ся – быти собов, мати право знати свою исторію, мати право на свуй язык, културу. Айбо, при сьому, не забывати честовати исторію, язык, културу народу украйинського, якый є нашым майближчым словянськым братом, не булше и не менше”.

Першым председов СКР быв выбраный русинськый културный и сосполный діятел з Словакії Василь Турок-Гетеш.