КАМНЯНОЄ СЕРЦЕ (на русинській мові)
Горіла Чорняхівська стайня. У небо темно-сірыми клубками пÿдоймав ся густый дым. Из нього містами вылітали и падали на десять и бÿлше метрÿв уд ватрища палаючі голôвні и сіяли довкола себе искры. А у самому центрі пожарища вели свÿй дикый танець языкы поломени. Они бавили ся шилиякыми фарбами, котрі міняли ся уд ясно-черленої до світло-жôвтої и блідо-небової.
Сусіды дуже скоро збігли ся на огень, пÿд кліпа ока пошоровали ся у два ряды ид зворині, долу котрôв ріхло збігала каламутна вода. Они из рук у рукы передавали відра и байловали загасити розбурену ватру. Доста скоро усі збагнули, ож спасти будôву не удасть ся. Айбо не спирали ся и пÿд рясным дождьом из градом, завелико ги горох, дале робили своє діло. Правда, через якысь час половина челяди перейшла до крытої соломôв хыжі першого сусіда и начала поливати єї из усьых бокÿв, а май бÿлше покрівлю, обы огень не хопив ся єї. Бо уже не раз было так, што малый огень робив ся великым, досігав єдну за другôв деревляні ставбы горян и десяткы фамілій лишали ся без домÿвства и нажиткÿв. Не раз и не два коло селськых церкôв близькых и далекых уд погорілцюв сел вірникы збирали пожертву, обы хоть якось спомочи пострадалцюв.
Та теперь про то нитко не думав. Усьо было пÿдчинено єдному – не дати огню пÿйти дале.
Гасили ватру великі и малі, старі и молоді, дівкы и леґіні – ушиткы, тко бировав удержати у руках пôвноє відро и передати го сусідови, што став на два крокы уд нього.
Недалеко уд огнища, десь метрÿв двадцять-тридцять, стояла, ги вкопаный у землю стовп, Чорняхівка. Она дивила ся на огень, котрый палахкотів так, гибы до нього высыпали бôчку смолы, якось одчужено и рӱвнодушно, так гикой бы юй было вшиткоєдно. Айбо то было доцят не так. Стайня была єднôв из того немногого, што нагадовало про бывшу газдÿвську славность чорняхівської фамілії.
Стайня была груба, бÿлша ги хыжа. Ищи не так давно она была ци не майглавнôв годовалницьôв великої родиниці. Из єдного боку уд посередниці стояли приязані ланцами до ясель три дÿйні коровы тай телиця. У кÿнци того ряду у царкови на соломнянуй пудстилці лежало молодоє телятко. Из другого боку уд посередниці розміщали ся приязані за рогы товстыми мотузками два волы, котрі покорно несли своє ярмо усякый раз, коли треба было ґаздови. Мало дале уд волÿв было місто про коникÿв. Им не стояло ся на єдному місци и они фурт переступали из ногы на ногу, гибы хотіли кудысь наремно бічи, трясли мускулами то в єдному, то у другому місци крупа, тратячи у такый способ надоїдливых овадÿв и мух. Коні были добрi ухожені. То указовала и барнаста серсть, што выблисковала не лиш у сонячну, но и у хмарну погоду. Єдным словом, коні были фамілійнôв гордостьôв, котра придавала вагу и статечность у очах довколашных.
Мало меншим уд поміщеня, де перебывала худоба, было боище. Айбо и оно было просторноє. У ньому легко ставали ґейф (молотилка) вадь віялка. Аж снопы вÿвса, жита, вадь ячміню молотили ціпами, то могли єдночасно робити чотыри молотилникы. Из правого боку стайні на усю єї довжину тягнув ся пелевник. У ньому зимовав марадик овець, котрі у день выходили до кошары, де их годовали сіном, отавôв, ялинни́чом. Из лівого боку стайню пÿдпирав кецик. Там держали свиней – хорошаного пацюка на заріз и свиноматку на приплод. Кончала ся стайня навісом, де сохраняли віялку, ґейф и усяку ґаздÿвську сарсаму.
ИВАН ЗАВАДЯК
